Narodni muzej u Čačku je nedavno promovisao 44. Zbornik radova, koji među 16 publikacija sadrži i zanimljiv naučni rad pod naslovom „Od Materica do „Deda Mraze“.
Nova godina kao ideološko sredstvo emancipacije žena (1945-1950)“, autora Nikole Bakovića, istoričara Međuopštinskog istorijskog arhiva.
Dr Miloš Timotijević, istoričar i viši kustos Narodnog muzeja u Čačku govori o tome kako je Deda Mraz stigao na naše prostore i potisnuo tradicionalni ženski praznik Materice:
– Naš novi Zbornik ima 16 radova, a jedan od njih potpisuje istoričar Nikola Baković iz Istorijskog arhiva u Čačku. Rad nosi naziv „Od Materica do Deda Mraze“. Nova godina kao ideološko sredstvo emancipacije žena u Čačku od 1945 do 1950 godine“. O čemu se tu radi? Deda Mraz je bio potpuno nepoznata pojava u Čačku i okolini sve do 1945. godine. Međutim, tada su komunisti, u sklopu stvaranja novog društva, novog čoveka, nove žene, novih običaja, novih tradicija, Materice, koji je hrišćanski pravoslavni praznik, preoblikovali u slavljenje Nove godine. Glavna transmisija u tom procesu bile su žene i težnja da se one emancipuju. Ulazak Nove godine i Deda Mraze u domove Čačana, a potiskivanje Materica, sprovodilo se putem kružoka, čitalačkih časova, putem zajedničkih manifestacija, tako da je vrlo brzo jedan stari praznik preobražen u novi. Inače Deda Mraz u to vreme nije imao crveno-belu odeću kakvu ima danas, već je bio odeven u belo – kaže dr Timotijević. Prema njegovim rečima, ova praksa uvođenja Deda Mraza je potekla iz tadašnjeg Sovjetskog Saveza, iz kojega su „prepisani“ mnogi modeli po kojima su se formirali gotovo svi segmenti života u tadašnjim komunističkim zemaljama.
– Dakle Deda Mraz, nije nikakav naš autentični pronalazak. Jednostavno, sva iskustva koja su primenjivana u boljševičkoj Rusiji, u Sovjetskom Savezu, istočnoj Evropi, primenjena su i u Srbiji i Jugoslaviji, a kao što vidimo neka su se zadržala i do danas, zaključuje Timotijević.
