Da li je stočara u Moravičkom okrugu sve manje, koja vrsta stoke se više a koja manje gaji, ali i o drugim temema iz oblasti stočarstva, razgovarali smo sa Nebojšom Brajovićem, savetodavcem za stočarstvo u čačanskoj Poljoprivrednoj savetodavnoj i stručnoj službi. Brajović je rekao da prema poslednjim podacima broj goveda u Moravičkom okrugu iznosi oko 37.000 što je u odnosu na ranije godine otprilike isto, dok poslednji godina vlada sve veće interesovanje za bavljenje ovčarstvom.
– Kad pričamo o brojnom stanju životinja u Moravičkom okrugu, prevashodno mislimo na ukupan broj goveda. Trenutni broj goveda po nekim poslednjim podacima je oko 37.000 svih kategorija oba pola. Od tog broja, na čačanskom području je oko 13.000 grla, na području Gornjeg Milanovca oko 9.500, u Lučanima oko 5.600 dok ivanjička Opština broji oko 9.000 grla. U odnosu na prethodne godine, taj broj je otprilike na istom nivou što ukazuje na to da nema nekog značajnijeg povećanja, a ni značajnijeg pada brojnog stanja. Da napomenem i to da je broj ovaca na našem području u porastu jer je veliko interesovanje za njihovo gajenje. Po poslednjim podacima kojima raspolažemo, broj umatičenih ovaca u Moravičkom okrugu je oko 4.000. Moguće je da je taj broj veći, ali mi pričamo o grlima sa punim poreklom, odnosno u narodu poznatim kao umatičena grla.
Ovčarstvo najzastupljenije u selima milanovačke opštine
Prema rečima našeg sagovornika, ovčarstvo je najzastupljenije u selima milanovačke opštine, a uslove za gajenje ovaca imaju i stočari u Dragačevu, na obroncima Jelice, odnosno u predelima gde ima dobrih pašnjaka.
– U Moravičkom okrugu ovčarstvo je najzastupljenije na području milanovačke opštine, i to pre svega u takovskom kraju i na području Rudnika. Ovčarstvo je interesantno ljudima koji imaju uslove za držanje i gajenje ovaca, koji imaju dovoljno prostora, odnosno pašnjaka da ta proizvodnja bude rentabilna. Pored Takova i Rudnika, Dragačevo je interesantno odnosno pogodno, kao i područje Jelice i svi drugi predeli gde postoje dobri pašnjaci i uslovi za gajenje ovaca, kaže Brajović.
Na sve veće interesovanje stočara da počnu da se bave gajenjem umatičenih grla ovaca najviše utiču podsticaji Ministarstva poljoprivrede, kao i pogodnosti koje odgajivači ovaca imaju prilikom predaje tovnih jagnjadi klanicama.
– Taj broj se uvećava iz godine u godinu jer podsticaji Ministarstva poljoprivrede imaju pozitivne rezultate i dobar je odziv ljudi koji su zainteresovani da gaje umatičene ovce. Sa nekom intenzivnijom proizvodnjom i gajenjem umatičenih ovaca počelo se pre par godina. Ekonomski razlozi utiču na tu proizvodnju i osim cene žive vage koja je uglavnom konstantna u toku cele godine, još jedna povoljnost je to što proizvođači i odgajivači ovaca za svako grlo tovnih jagnjadi koja su predata klanici dobijaju od Ministarstva poljoprivrede dodatnih 2.000 dinara po grlu.
Prema podacima od pre nekoliko godina, u Zablaću je bilo oko dvadesetak grla goveda, a sada ih je znatno više, kaže Brajović i naglašava da su ravničarska područja karakteristična za bavljenjem povrtarstvom, dok su brdsko – planinska pogodnija za stočarstvo.
– Taj podatak za Zablaće datira od pre nekoliko godina, međutim prilike su se promenile tako u ovom selu trenutno ima oko 100 grla, naglašavam svih kategorija i oba pola. Zastupljenost određene govedarske ili ovčarske proizvodnje pre svega zavisi od tradicije bavljenja poljoprivrednom proizvodnjom. Ako pričamo konkretno o dolini reke Morave, tu je zastupljeno uglavnom gajenje povrtarskih kultura, tako da ljudi nemaju mogućnosti i uslova za držanje većeg broja životinja, pa bi ta proizvodnja trebalo da se locira na područjima koja gravitiraju u brdskom, odnosno planinskom delu našeg okruga.
Proizvodnja tovnih grla u Moravičkom okrugu iz godine u godinu je sve manja i bazirana je na individualnim gazdinstvima koja imaju mali broj domaćih životinja.
– U odnosu na raniji period, na koji se stalno pozivamo, organizovanog tova u većoj meri na našem području nema. Proizvodnja tovnih grla je uglavnom na individualnim gazdinstvima sa malim brojem životinja, tako da u odnosu na nekadašnji period kada je to bilo mnogo razvijenije, te proizvodnje nema u značajnoj meri na našem terenu.
Prinos bagremovog meda bolji u odnosu na prethodne dve godine
Prinos bagremovog meda ove godine je prosečan, a pčelari ipak mogu biti zadovoljni s obzirom na to da prethodne dve godine gotovo da nije ni bilo ceđenja meda od bagrema zbog loših vremenskih uslova, kaže prof. dr. Svetomir Stamenković, predsednik Udruženja pčelara Čačak. Prema njegovim rečima, pčelari rade na tome da svoja društva održe u dobroj kondicji, mnogi će i umnožavati broj pčelinjih društava pa se u narednoj godini očekuje bolji prinos meda.
– Dve godine unazad skoro da nije bilo ceđenja meda od bagrema. Bili su loši klimatski uslovi, a iako je bagrem izvanredno cvetao, pčele nisu mogle da iskoriste bagremovu pašu. Ove godine imamo srednje prinose na skoro svim pčelinjacima od bagrema i pčelari su zadovoljni sa tim prinosom za koji mogu da kažem da je prosečan. Otprilike, po košnici je to oko 15 kilograma i to je zadovoljavajući prinos. Svakako je to moglo da bude i više, ali opet su vremenski uslovi doprineli da bagrem ne medi punom snagom i taj maksimalni prinos je izostao. Pčelari rade na sređivanju pčelinjaka, neki su otišli na suncokret, neki na livadske paše i rade na tome da svoja društva drže u punoj snazi. Svakako će mnogi umnožavati i povećavati broj pčelinjih društava, i za narednu godinu očekujemo bolje prinose, kaže Stamenković.
U Čačku ima oko 220 registrovanih pčelara, ali to nije precizan podatak jer ima i onih koji nisu registrovani.
– Teško je tačno reći koliki je broj pčelara, jer imamo registrovane pčelare koji su članovi udruženja i Saveza pčelarskih organizacija Srbije i one koji nisu registrovani. U našem Udruženja pčelara Čačak imamo oko 154 člana i postoji još jedno udruženje, „Čačanska pčela“, koje ima oko 70 registrovanih pčelara. To je negde oko 220 pčelara, a siguran sam da na teritoriji grada Čačka ima još 100 pčelara ako ne i više koji nisu registrovani. Prema nekoj mojoj računici, trebalo bi da na teritoriji Čačka ima od osam do devet hiljada pčelinjih zajednica.
Većih problema u plasmanu meda nema, ali su otkupne cene niske, kaže Svetomir Stamenković i dodaje da je Udruženje pčelara Čačka odlučilo da med neće prodavati po ceni nižoj od 4,5 evra po kilogramu.
– Što se tiče plasmana nije nikakav problem, međutim niske su otkupne cene. Otkupljivači su izašli sa cenom od 3,8 evra po kilogramu za bagremov med, a za livadski 2,8 evra. To su izuzetno niske cene i naši pčelari nisu zainteresovani da daju med po tim cenama. Na nedavnom sastanku izvršnog odbora Udruženja pčelara Čačak zauzeli smo stav da med ne prodajemo ispod 4,5 evra. Cena na malo za pčelinji med je 800 dinara, to je kvalitetan med, mada na tržištu ima meda sumnjivog kvaliteta, ali onaj pravi med i vredi 800 dinara po kilogramu, zaključio je Svetomir Stamenković.
Besplatna analiza zemljišta za poljoprivrednike iz Moravičkog i Raškog okruga
U Poljoprivrednoj savetodavnoj i stručnoj službi u Kraljevu u toku je akcija besplatne analize plodnosti zemljišta. Mirjana Ostojić, savetodavac iz kraljevačke Poljoprivredne stručne službe, kaže da se besplatna analiza vrši do 1. avgusta na osnovu uredbe Ministarstva poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
– Pravo na besplatnu kontrolu plodnosti zemljišta ima fizičko lice koje je upisano u Registar kao nosilac komercijalnog porodičnog poljoprivrednog gazdinstva u aktivnom statusu, vlasnik je parcela na kojima treba da se izvrši kontrola plodnosti ili je vlasnik član njegovog komercijalnog porodičnog poljoprivrednog gazdinstva koji je upisao u registar te parcele. Kontrola plodnosti vrši se za zemljište od I do V katastarske klase, a za područje sa otežanim uslovima rada u poljoprivredi za zemljišta od I do VII katastarske klase, za parcele najmanje površine 0,1 hektara za jedan uzorak po parceli ili za dva uzorka po parceli, ako su u pitanju parcele sa zasadima voćarskih kultura, za najviše deset uzoraka po poljoprivrednom gazdinstvu.
Da bi izvršili besplatnu analizu, uz uzorke zemljišta poljoprivrednici moraju dostaviti i određenu dokumentaciju, kaže Mirjana Ostojić.
– Potrebna dokumentacija za besplatnu kontrolu plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta koju je potrebno dostaviti Poljoprivrednoj savetodavnoj i stručnoj službi Kraljevo je fotokopirana potvrda o aktivnom statusu registrovanog poljoprivrednog gazdinstva u 2018. godini overena i potpisana i fotokopija izvoda iz Registra poljoprivrednih gazdinstava, odnosno struktura biljne proizvodnje izdata u ovoj godini, takođe overena i potpisana. Poziv se odnosi na poljoprivredne proizvođače iz Moravičkog i Raškog okruga, bitno je samo da imaju registrovano poljoprivredno gazdinstvo i potrebno je da uzorke dostave poštom na adresu Zelena Gora br. 29, 36000 Kraljevo, ili ih mogu doneti lično u prostorije naše službe.
Mirjana Ostojić je istakla da kontrola plodnosti zemljišta predstavlja osnovni preduslov uspešne poljoprivredne proizvodnje.
– Kontrola plodnosti obuhvata sledeće analize: sadržaj kalcijum karbonata, reakciju ili pH vrednost zemljišta u KCL-u i u vodi, sadržaj humusa, ukupnog azota, sadržaj lako pristupačnog fosfora i kalijuma. Na osnovu rezultata agrohemijske analize, Poljoprivredna i savetodavna stručna služba Kraljevo dostavlja preporuku o vrsti, količini i vremenu primene mineralnih đubriva zainteresovanim poljoprivrednim proizvođačima putem pošte na kućnu adresu, rekla je Mirajana Ostojić i naglasila da agrohemijska analiza omogućava efikasnu primenu mineralnih đubriva s obzirom na to da mineralna đubriva u velikoj meri utiču na povećanje prinosa gajenih biljaka, ali isto tako predstavljaju i značajne troškove u biljnoj proizvodnji.
